جام جهانی قطر گران ترین جام جهانی تاریخ

گران ترین جام جهانی در تاریخ

قطر از میزبانی معتبرترین تورنمنت فوتبال جهان انتظار 20 میلیارد دلار افزایش اقتصادی دارد. فیفا اعلام کرد که بزرگترین نمایش فوتبال جهان برای اولین بار خاورمیانه را زیبا خواهد کرد. از آن زمان، جام جهانی 2022 درگیر بحث و جدل بوده است. از اتهامات رشوه خواری و نقض حقوق بشر گرفته تا نگرانی های بودجه ای، این مسابقات باعث شده است که بسیاری از فیفا به دلیل پاداش دادن به رفتارهای مشکل ساز انتقاد کنند. قطر پیشنهاد خود به فیفا را یک “قمار جسورانه” برای آوردن فوتبال جهان به این کشور خلیج فارس توصیف کرد، اما این قمار توسط یک بسته زیرساختی به ارزش 200 میلیارد دلار انجام شد که در آن زمان برای منافع ملی واهداف  سیاست خارجی  تلقی می شد. کمی قبل از آن، در سال 2008، قطر پروژه چشم انداز ملی خود را اعلام کرده بود که هدف آن ساختن کشور به یک جامعه پیشرفته است که قادر به حفظ توسعه خود و ارائه استانداردهای بالای زندگی برای مردمش باشد. یکی از پایه های اصلی این آینده ورزش خواهد بود. از آن زمان، این کشور پیشنهادهای موفقیت آمیزی برای میزبانی جام ملت های آسیا 2011 و بازی های عربی ارائه کرد. حضور خود را در فوتبال اروپا نیز محسوس کرد. قطر ایرویز در سال 2010 مبلغ 163 میلیون دلار برای حمایت مالی از کیت های باشگاه بارسلونا پرداخت کرد و سرمایه گذاری مستقیم در پاریس سن ژرمن از طریق سازمان مسافرتی قطر بالغ بر 1.08 میلیارد دلار بود.با این حال، هنگامی که گرد و غبار پیرامون پیشنهاد قطر برای جام جهانی فروکش کرد، اتهامات مربوط به خطاهای مالی به زودی پس از آن مطرح شد.

• 2011: جک وارنر، معاون سابق فیفا، ایمیل‌هایی را منتشر کرد مبنی برآنکه  قطر (به‌ویژه محمد بن همام، رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا) سهام برنده شدن در مناقصه را «خرید» کرده است.
• 2014: ساندی تایمز گزارش داد که محمد بن همام مبلغی بالغ بر 5 میلیون دلار به مقامات فوتبال در ازای حمایت آنها از پیشنهاد قطر پرداخت کرده است.
• 2019: ساندی تایمز گزارش داد که فیفا 880 میلیون دلار در دو قسط از الجزیره در انتظار پیشنهاد موفقیت آمیز دریافت خواهد کرد.
• 2020: وزارت دادگستری ایالات متحده به طور رسمی سه مقام آمریکای جنوبی را به دریافت رشوه برای اطمینان از رای به قطر متهم کرد. مقامات قطری از زمان برنده شدن در مناقصه، هرگونه تخلف را رد کرده اند. در سال 2014، فیفا که در آن زمان توسط سپ بلاتر اداره می شد، قطر را از تخلفات ادعایی پاک کرد. اما در سال 2015، بلاتر در بحبوحه تحقیقات جنایی رسمی توسط مقامات سوئیسی در مورد نامزدهای جام جهانی 2018 و 2022 از سمت خود استعفا داد.

هزینه ها و زیرساخت ها

کشوری در مناقصه میزبانی یک رویداد ورزشی بزرگ مانند المپیک یا جام جهانی برنده می شود، هزینه  آن همیشه یک مسئله است. این در شرایطی اعمال می‌شود که زیرساخت‌های موجود قابل توجهی وجود دارد، و حتی بیشتر از آن زمانی که نیاز به ساخت قابل توجهی است. هزینه های جام جهانی از زمان میزبانی ایالات متحده در سال 1994 چقدر بوده است:

• ایالات متحده آمریکا 1994: 500 میلیون دلار
• فرانسه 1998: 2.3 میلیارد دلار
• ژاپن 2002: 7 میلیارد دلار
• آلمان 2006: 4.3 میلیارد دلار
• آفریقای جنوبی 2010: 3.6 میلیارد دلار
• برزیل 2014: 15 میلیارد دلار
• روسیه 2018: 11.6 میلیارد دلار
• قطر 2022: 220 میلیارد دلار

هزینه های مربوط به استادیوم های جدید قطر در محدوده 6.5 تا 10 میلیارد دلار گزارش شده است که افزایش قابل توجهی از 4 میلیارد دلار پیشنهادی در پیشنهاد اولیه است. اما هنوز حدود 210 میلیارد دلار باقی مانده است. بسیاری از هزینه‌های زیرساختی که به جام جهانی نسبت داده می‌شود، بخشی از برنامه قطر 2030 است: ایجاد یک مرکز نوآوری با هتل‌ها، حمل‌ونقل زیرزمینی پیشرفته، استادیوم‌ها و فرودگاه‌ها. در حالی که جام جهانی به این پروژه ها کمک کرده است، آنها عمدتاً سرمایه گذاری بلندمدت هستند. بسیاری از با استعدادترین شهروندان قطر در صنعت ورزش و فناوری به ایالات متحده و شهرهای بزرگتر اروپایی مانند لندن راه می یابند. قطر فعالانه در تلاش است تا با ساختن امکانات در سطح جهانی در داخل با این امر مبارزه کند. جام جهانی وسیله ای برای ارتقای آنها می باشد.

نگرانی های جامعه کارگری

سال‌هاست که قطر به نقض حقوق بشر پیرامون تلاش‌هایش برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای میزبانی جام جهانی متهم شده است. بر اساس گزارش گروه حقوق بشر عفو بین الملل، 1.7 میلیون کارگر مهاجر در کشور وجود دارد که بیش از 90 درصد نیروی کار در جمعیت 2.9 میلیون نفری را تشکیل می دهد. از ابتدای ساخت و ساز، درخواست هایی برای بهبود شرایط برای کارگران داخلی و خارجی وجود داشته است. در اوایل سال 2013، عفو بین‌الملل خواستار تحقیقات شد. سیستم کافلا – که کارگران مهاجر را به یک کارفرما یا حامی خاص متصل می کند که سپس آنها را تحت نظر دارد و معمولاً مسئول ویزا و وضعیت قانونی آنها است – در معرض سوء استفاده سیستمی قرار گرفته و شرایط کاری غیرقابل تحملی را برای بیش از 1 میلیون کارگر مهاجر ایجاد کرده است. از سال 2017، دولت قوانین جدیدی را با هدف نفع کارگران مهاجر به تصویب رسانده و قانونی را برای کارگران خانگی معرفی کرده است که کمیته‌های اختلافات کار را تشکیل می‌دهد و صندوق حمایت و بیمه کارگران را تأسیس می‌کند. در سال 2018، قطر به “اجازه خروج” برای اکثر کارگران پایان داد، به این معنی که کسانی که از قانون جدید بهره مند می شوند اکنون باید بتوانند بدون اجازه کارفرما کشور را ترک کنند. در سال 2020، گزارش شد که دولت قطر با توجه به همه‌گیری و اقدامات قرنطینه، دستمزد کامل کارگران را پرداخت خواهد کرد. با این حال، تا روز چهارشنبه، دولت این کشور به اقدامات استثمارگرانه علیه کارگران اعتراف کرد. ESPN گزارش داد که سه شرکت در تعدادی از زمینه ها ناسازگار بودند. تحقیقات عفو بین‌الملل نشان می‌دهد که سوء استفاده‌ها در بخش امنیت خصوصی – که در طول جام جهانی به طور فزاینده‌ای مورد تقاضا خواهد بود – همچنان رواج دارد. این گزارش حاکی از آن است که نگهبانان امنیتی که توسط عفو بین‌الملل مصاحبه شده‌اند «می‌دانستند کارفرمایانشان قانون را زیر پا می‌گذارند، اما احساس ناتوانی در به چالش کشیدن آنها داشتند».

قطر متهم به بدرفتاری با کارگران مهاجر است

این بدرفتاری شامل دستمزد کم و کار در شرایط خطرناک است. در سال 2016، عفو بین‌الملل قطر را به استفاده از کار اجباری در استادیوم بین‌المللی خلیفه متهم کرد. هم چنین گزارش هایی وجود دارد که هزاران کارگر مهاجر در قطر از سال 2010 جان خود را از دست داده اند. در فوریه 2021، روزنامه گاردین گزارش داد که 6500 کارگر مهاجر از هند، پاکستان، نپال، بنگلادش و سریلانکا بین سال های 2010 تا 2020 در این کشور جان باخته اند. کارشناسان حقوق بشر می گویند که تعداد زیادی از کسانی که جان خود را از دست داده اند به ویژه به دلیل جام جهانی در این کشور بوده اند. قطر در سال‌های اخیر اصلاحات کمی در کار انجام داده است، اما به گفته عفو بین‌الملل، مشکلات بزرگی همچنان باقی است. این سازمان در گزارشی در ماه گذشته گفت: «در نهایت، نقض حقوق بشر امروز در مقیاس قابل توجهی ادامه دارد.

جام جهانی قطر گران ترین جام جهانی تمام دوران خواهد بود

دوازده سال پس از تصمیم تکان دهنده و بحث برانگیز فیفا برای اعطای حق میزبانی جام جهانی به قطر، این مسابقات برگزار شد. کشور حاشیه خلیج فارس سرمایه گذاری هنگفتی در آن کرده است و آن را به پرهزینه ترین تاریخ تبدیل کرده است. تعیین هزینه دقیق جام جهانی فوتبال آینده برای قطر غیرممکن است. در حال حاضر مسلم است که این گران‌ترین جام جهانی است که از اولین دوره آن در سال 1930 برگزار شده است. بر اساس برخی برآوردها، هزینه آن حتی ممکن است از مجموع 21 جام قبلی بیشتر باشد.بر اساس گزارش‌ها و کارشناسان مختلف، هزینه‌ها از 200 میلیارد دلار (199 میلیارد یورو) فراتر خواهد رفت و می‌تواند حتی از این هم بالاتر برود. برای بیان این موضوع، گران ترین جام های جهانی قبلاً مسابقات 2014 برزیل و 2018 روسیه بود که هر دو کمتر از 15 میلیارد دلار هزینه داشتند. دن پلاملی، مدرس امور مالی ورزش در دانشگاه شفیلد هالام، می‌گوید که زمانی که قطر به عنوان میزبان سال 2022 در سال 2010 انتخاب شد، برآوردهای اولیه هزینه بالقوه آن را 65 میلیارد دلار ذکر کردند. او به دویچه وله گفت: “برخی از برآوردهای اخیر گفته اند که به طور بالقوه می تواند بیش از 200 میلیارد دلار باشد. از نظر هزینه تا به امروز بزرگترین خواهد بود.” “اگر چه ما هنوز تا چه اندازه دقیقا نمی دانیم.”

شرکت مشاوره مالی ورزش ایالات متحده Front Office Sports هزینه های جام جهانی را 220 میلیارد دلار برآورد کرده است .در حالی که حسن الثوادی، رئیس هیئت قطری که وظیفه سازماندهی این مسابقات را بر عهده دارد، می گوید که هزینه های زیرساختی از زمان دریافت این مسابقات به کشور از 200 میلیارد دلار فراتر خواهد رفت. دلیل عدم قطعیت این است که اکثر میلیاردها دلاری که دولت قطر قبل از مسابقات هزینه کرده است برای زیرساخت‌های غیرفوتبالی، مانند سیستم جدید مترو، فرودگاه بین‌المللی، جاده‌های جدید، حدود 100 هتل جدید و امکانات تفریحی است. بخش عمده ای از این سرمایه گذاری بخشی از پروژه سرمایه گذاری عمومی کشور خلیج فارس است که به عنوان چشم انداز ملی 2030 قطر شناخته می شود. کایران مگوایر، متخصص امور مالی فوتبال در دانشگاه لیورپول، به دویچه وله گفت: جام جهانی از نظر دولت قطر به عنوان یک تسریع کننده عمل کرد که دولت قطر می‌خواهد به مسائل مربوط به زیرساخت‌های این کشور رسیدگی کند. این به آنها یک نقطه کانونی داد. در مقایسه با جام های جهانی دیگر، بسیار گران تر است.” به گفته پلاملی، این یک  قمار بزرگ است که در واقع از نظر تجاری زیانبار خواهد بود – چیزی که با توجه به ثروت عظیم انرژی شبه جزیره غنی از گاز، نگرانی چندانی برای دوحه ندارد. او گفت که دستاوردهای اصلی قطر غیرتجاری است. روابط بین‌الملل انگیزه اصلی میزبانی مسابقات است و همچنین به رخ کشیدن قدرت نرم به عنوان یک استراتژی دفاعی و امنیتی است.برگزاری این مسابقات از بسیاری جهات،  یک ناهنجاری مالی است.”

یک میراث تاریک

حتی اگر این یک ناهنجاری مالی باشد، قطر 2022 همچنان باید مانند تمام جام های جهانی اخیر با مسئله “میراث” دست و پنجه نرم کند. این ایده ای است که این مسابقات باید ردپای معنی داری برای جامعه در کل کشور از خود به جای بگذارد، ردپایی که ولخرجی مالی تنها در چهار هفته فوتبال را توجیه می کند. این یک مبارزه بزرگ برای اکثر جام های جهانی است، اما در مورد قطر، تردیدهای جدی وجود دارد. یکی از بارزترین مسائل مربوط به ورزشگاه ها است. از هشت مکان، هفت مکان از ابتدا برای قطر 2022 ساخته شده است. دولت می گوید هزینه ساخت آنها 6.5 میلیارد دلار بوده است. پس از پایان جام جهانی، این کشور تنها با 2.8 میلیون نفر نیازی به این همه مکان بزرگ نخواهد داشت. «مسئله فیل سفید» برای میزبانان اخیر جام جهانی مشکل ساز بود و قطر قصد دارد این چرخه را بشکند. سه تا از استادیوم ها به میزبانی بازی ها ادامه خواهند داد، اما پنج استادیوم دیگر یا برچیده می شوند، یا برای مقاصد جایگزین تغییر کاربری داده می شوند و یا ظرفیت آنها به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. مگوایر معتقد است که قطر با این وجود از زیرساخت های جدید برای توجیه میزبانی فینال های مهم اروپایی در آینده مانند لیگ اروپا یا لیگ قهرمانان اروپا استفاده خواهد کرد.جان کارگران مهاجری که در یک دهه گذشته در کشور زحمت کشیده اند، مسئله هزینه جام جهانی را تحت الشعاع قرار می دهد. قطر از زمان اهدای این مسابقات در سال 2010 با انتقادات گسترده ای از سوی گروه های حقوق بشری به دلیل رفتارش با کارگران خارجی مواجه شده است.

فیفا دوباره برنده شد

برای فیفا، نهاد حاکم بین‌المللی فوتبال، نه مرگ کارگران مهاجر و نه بحث هزینه‌ها بر نتیجه آن تأثیر نمی‌گذارد. دن پلاملی می گوید که این مسابقات مانند نسخه 2018 یک امتیاز مالی بزرگ برای آنها خواهد بود. او با اشاره به این واقعیت که درآمدهای جام جهانی 2018 برای فیفا بسیار فراتر از انتظارات آنها بود، گفت: برای فیفا، جام جهانی به سود پولی و درآمدزایی برای تأمین مالی عملیات خود در هر دوره چهار ساله است.”منتظر موفقیت مشابهی از قطر برای فیفا باشید. میزبانی یک تورنمنت ممکن است هزینه قابل توجهی برای کشور میزبان داشته باشد، اما این به نفع فیفا است که از موفقیت آمیز بودن رویداد اطمینان حاصل کند و البته، آنها نیازی به نگرانی زیادی در مورد این رویداد ندارند. هزینه ها “نگاه به آینده اکنون تنها هفت ماه با جام جهانی که احتمالاً یکی از بحث برانگیزترین جام‌های جهانی در تاریخ خواهد بود فاصله داریم. از زمان سال – نوامبر، برخلاف ژوئن-ژوئیه – تا نگرانی‌های مختلفی که در بالا ذکر شد، دوحه کانون گفتمان ورزشی، اجتماعی و سیاسی خواهد بود. قطر به احتمال زیاد همیشه قصد داشت چشم انداز ملی خود را بسازد، چه جام جهانی یا نه. اما محبوب ترین رویداد ورزشی جهان مطمئناً کاتالیزوری برای تسریع آن بوده است. در سفرم دیدم که این ثروت چگونه خرج می شود. موزه ملی قطر یک تجربه کاملاً همه جانبه از چگونگی تبدیل این کشور از مرکز غواصی مروارید به یکی از ثروتمندترین تامین کنندگان گاز طبیعی در جهان ارائه داد. سپس مراکز مختلف فرهنگی و نوآوری که در دهه گذشته رشد کرده اند، آمدند. مرکز نوآوری M7 یک ساختمان پنج طبقه آینده‌نگر است که همه چیز از اتاق‌های نمایشگاه گرفته تا کارگاه‌های آموزشی را در خود جای داده است، در حالی که استودیو طراحی لیوان دسترسی عمومی را برای هر کسی که جاه‌طلبی خلاقانه برای شروع یک پروژه دارد، فراهم می‌کند. سپس موزه المپیک و ورزش 3-2-1 قطر، ادای احترام سه طبقه به ورزش های رقابتی و روحیه المپیک – و البته نمایشی از اینکه چگونه ورزش به شکل گیری قطر کمک کرده است. من همچنین استادیوم 974 را دیدم – یک پروژه پایدار که کاملاً از کانتینرهای حمل و نقل ساخته شده است. این استادیوم میزبان مسابقات در سراسر مسابقات خواهد بود و وقتی همه چیز گفته شود و انجام شود، خود استادیوم می تواند تخریب شود و متعاقباً به کشوری که به دنبال زیرساخت های “آمادگی برای مسابقات” است فروخته شود. من شک ندارم که جام جهانی 2022 یک نمایش باورنکردنی خواهد بود، یا اینکه قطر موفق خواهد شد که به یک مرکز ورزشی جهانی تبدیل شود. اما این کشور در بحث این که یک ملت برای میزبانی چنین رویداد معتبری تا کجا باید پیش برود، و آیا می توان به خاطر یک مسابقه فوتبال، بی عدالتی را فراموش کرد یا بخشید؟